W przeciwieństwie do palucha koślawego w przypadku palucha sztywnego boczne odchylenie palucha i przyśrodkowe przemieszczenie pierwszej kości śródstopia jest niewielkiego stopnia lub nie występuje. Na górnej powierzchni pierwszego stawu śródstopno - palcowego tworzą się wyrośla kostne (osteofity) ograniczające zgięcie grzbietowe, a powierzchnie stawowe stawu śródstopno-paliczkowego ulegają procesowi zwyrodnienia. Ponieważ choroba paluch sztywny ma charakter najczęściej postępujący, może to prowadzić do całkowitego zniszczenia stawu. Poza bólem i ograniczeniem ruchomości palucha wystepują: poszerzenie i zniekształcenie obrysów stawu śródstopno-paliczkowego palucha, okresowe zaczerwienienie i zwiększone ucieplenie okolicy stawu śródstopno-paliczkowego palucha.
To postępujący proces zwyrodnieniowo-zniekształcający stawu śródstopno-paliczkowego palucha.
Paluch sztywny jest drugim najczęstszym powodem bólu stawu palucha po paluchu koślawym.
Deformacja palucha sztywnego dotyczy ok. 2 % populacji w przedziale 30-60 lat.
Na powstawanie i rozwój palucha koślawego wpływa jednoczesne wystąpienie kilku z powyższych czynników niekorzystnych.
W początkowych stadiach palucha sztywnego możliwe jest uzyskanie poprawy poprzez zastosowanie leczenia farmakologicznego, fizjoterapii, doboru właściwych wkładek i stosowanie obuwia z wyprofilowaną owalnie (od strony podeszwowej) podeszwą buta ograniczającą zgięcie grzbietowe w stawie śródstopno-paliczkowym palucha.
Przed przystąpieniem do leczenia operacyjnego palucha sztywnego pacjentka/pacjent jest dokładnie badany.
Następnie przeprowadzamy z pacjentką/pacjentem rozmowę mającą na celu wyjaśnienie charakteru deformacji i omawiamy sposoby proponowanego leczenia operacyjnego. Na koniec przedstawiamy zagrożenia związane z samym zabiegiem i możliwe powikłania występujące w przebiegu leczenia operacyjnego palucha sztywnego.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się różne sposoby leczenia operacyjnego:
cheilectomia - operacyjne usunięcie wyrośli kostnych na grzbietowej powierzchni stawu śródstopno-paliczkowego. Jeśli zmiany są stosunkowo niewielkie zabieg może być wykonany artroskopowo
Celem zabiegu jest poprawa zgięcia grzbietowego w stawie śródstopno-paliczkowym palucha i zmniejszenie dolegliwości bólowych, przedłużenie funkcjonowania stawu, poprawa wydolności i sprawności ruchowej.
zastosowanie skojarzonego miejscowego leczenia biologicznego - mikrozłamania +Hyalofast + czynniki wzrostu + komórki macierzyste.
W przypadku stwierdzenia ubytków chrząstki (poniżej 50 %) w obrębie głowy pierwszej kości śródstopia zastosowanie ma skojarzona technika operacyjna pojegająca na wykonaniu mikrozłamań w obrębie ubytku chrząstki a następnie pokrycie ubytku włókniną polimeru kwasu hialurowego wraz z podaniem miejscowo uprzednio przygotowanych preparatów z krwi pacjentka zawierających koncentrację czynników wzrostu wraz z komórkami macierzystymi.
Celem zabiegu jest wspomożenie regeneracji uszkodzonej chrząstki w obrębie głowy pierwszej kości śródstopia a co się z tym wiąże poprawa wydolności i sprawności ruchowej. W przypadku stwierdzenia wyrośli kostnych na grzbietowej powierzchni stawu śróstopno-paliczkowego wraz z obecnością ubytków chrząstki w obrębie głowy pierwszej kości śródstopia zabieg cheilectomi może być wykonany łącznie z skojarzonym miejscowym leczeniem biologicznym.
różnego rodzaju osteotomie (różne techniki przecięcia tkanki kostnej) wykonywane w obrębie pierwszej kości śródstopia i paliczka podstawnego palucha
Celem zabiegu jest poprawa zakresu ruchu w stawie śródstopno paliczkowym palucha, zmniejszenie dolegliwości bólowych, przedłużenie funkcjonowania stawu, poprawa wydolności i sprawności ruchowej.
Zabiegi osteotomii wykonywane mogą być łącznie z zabiegiem cheilectomi i skojarzonym miejscowym leczeniem biologicznym (w przypadku stwierdzenia ubytków w obrębie chrząstki)
operacja wg. Kellera - polega na resekcji (usunięciu) 1/3 bliższej paliczka podstawnego i plastyce tkanek miekkich. Powinna być wykonywana w szczególnych przypadkach i głównie u chorych powyżej 65 roku życia. Z powodu możliwych w przyszłości powikłań obecnie jest rzadziej stosowana.
Celem zabiegu jest poprawa zakresu ruchu w stawie śródstopno paliczkowym palucha, zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawa wydolności i sprawności ruchowej.
artrodeza (usztywnienie) stawu śródstopno-paliczkowego palucha
Zabieg uważany jest za tzw "złoty standard" i stosowany w zmianach o największym nasileniu. Artrodeza polega na trwałym połączeniu pierwszej kości śródstopia z paliczkiem podstawowym palucha. W przypadku zmian o najwiekszym nasileniu zabieg artrodezy stawu śródstopno-paliczkowego palucha jest obecnie jedynym skutecznym rozwiązaniem.
Celem zabiegu jest uwolnienie pacjenta od dolegliwości bólowych, usunięcie zniekształcenia w obrębie stawu śródstopno-paliczkowego powodującego stały konflikt z obuwiem, poprawa wydolności i sprawności ruchowej.
endoprotezoplastyka stawu śródstopno-paliczkowego palucha.
W ostatnich latach stosuje się również endoprotezy stawów śródstopno-paliczkowych palucha. Do niedawna odsetek powikłań dochodził do 30%.
Wraz z pojawieniem się endoprotez nowej generacji odsetek obserwowanych powikłań zmiejszył się do kilku. Obecnie endoproteza dającą najlepsze i najtrwalsze wyniki to proteza Cartiva.
Endoproteza Cartiva może być zastosowana w przypadku obecności częściowego zgięcia grzbietowego wraz z towarzyszącymi dolegliwościami bólowymi. Nie powinna być stosowana w przypadku bardzo znacznego ograniczenia ruchu w stawie śródstopno-paliczkowym palucha.
Syntetyczny implant chrząstki stawowej – to nowoczesny implant stawu śródstopno-paliczkowego zaprojektowany tak, aby mógł zastąpić uszkodzoną powierzchnię chrząstki stawu. Cartiva jest zrobiona z alkoholu polivinylowego, materiału który jest używany w wielu urządzeniach i implantach medycznych w tym np., w soczewkach kontaktowych. Poprzez odpowiedni proces produkcji implant Cartiva doskonale odtwarza naturalne właściwości chrząstki.
Wskazaniem do stosowania tego implantu jest uszkodzenie chrząstki stawu śródstopno-paliczkowego zarówno palucha jak i pozostałych palców stopy. Zniszczenie powierzchni stawowej może być efektem pierwotnej choroby zwyrodnieniowej lub skutkiem urazu.
Zabieg implantacji Cartivy jest bezpieczną i krótką procedurą chirurgiczną, po której pacjent, w odróżnieniu od zabiegu artrodezy (usztywnienia) stawu, może od razu obciążać operowaną stopę. Wielu pacjentów uzyskuje zmniejszenie dolegliwości bólowych spowodowanych artrozą stawu w ciągu pierwszych tygodni po operacji.
Po zabiegu wzrasta zakres ruchu w operowanym stawie, zmniejszają się dolegliwości bólowe i poprawia się funkcja stawu.
Przeciwwskazaniem do implantacji Cartivy jest znacznego stopnia zmiany zwyrodnieniowe stawu za znacznym ograniczeniem ruchomości, lokalne infekcje skórne, uczulenia na alkohol poliwinylowy oraz niektóre choroby układowe.
Ważnym elementem wspierającym szybki powrót do zdrowia pacjenta po operacji palucha sztywnego jest rehabilitacja. Aby była skuteczna powinna opierać się o następujące założenia:
W chirurgii stopy dużym wyzwaniem było i jest nadal zapewnienie pacjentowi bez bólowego przebiegu operacji jak i zminimalizowanie bólu w okresie pooperacyjnym.
W powszechnej opinii funkcjonuje przekonanie o bardzo bolesnym przebiegu pooperacyjnym po operacjach wykonywanych w obrębie stopy a szczególnie po operacji halluxów
Możliwości wyboru znieczulenia do zabiegów wykonywanych w obrębie stopy jest wiele.
Nowoczesna anestezjologia stara się aby tam gdzie to tylko możliwe wykorzystywać techniki znieczulenia regionalnego- od blokad centralnych takich jak znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe w powszechniej opinii znane jako znieczulenia dolędzwiowe, po blokady nerwów obwodowych na różnych poziomach wykonywane pod kontrolą ultrasonografu szczególnie w przypadku operowania jednej stopy.
Możliwość zastosowania danego typu znieczulenia zależy głównie od rozległości operacji i ewentualnych towarzyszących schorzeń .
Ostateczny wybór sposobu znieczulenia jest ustalany z pacjentem w przedoperacyjnej rozmowie kwalifikacyjnej.
Wykorzystanie USG w anestezjologii do przeprowadzania blokad nerwów obwodowych otworzyło drogę do wykonania bardzo precyzyjnych znieczuleń regionalnych.
Nasze wieloletnie doświadczenie doprowadziło do zmiany postępowania okołooperacyjnego, zarówno w kwestii samego znieczulenia jak i w okresie pooperacyjnym.
Znieczulenie nerwów obwodowych w przypadku operacji stopy zwane okołokostkowym oznacza iniekcję środka znieczulającego miejscowego w okolice nerwów na odpowiednim poziomie.
Znieczulenia tego typu są bardzo precyzyjne, ponieważ nerwy odpowiedzialne za czucie bólu są dobrze widoczne w obrazie ultrasonograficznym a podanie leku jest w pełni kontrolowane
Pozwala to znacznie zmniejszyć, lub wręcz odstawić przyjmowane dawki leków przeciwbólowych we wczesnym okresie pooperacyjnym .
Dla bardzo wielu pacjentów jedną z najistotniejszych zalet tego znieczulenia jest zachowanie czucia powyżej stawu kolanowego operowanej nogi a co najważniejsze , że w ten sposób unikamy potrzeby wykonania znieczulenia dolędzwiowego nie zawsze akceptowanego przez chorych.
Kolejną ważną zaleta tego typu znieczulenia jest możliwość bardzo wczesnego rozpoczęcia chodzenia po zabiegu.
W okresie pooperacyjnym podając w regularnych odstępach czasu leki przeciw bólowe pod kontrolą USG w strefę przebiegu nerwów odpowiedzialnych za uczucie bólu zapewniamy pacjentom możliwość przejścia tego okresu w możliwie najbardziej bez bólowy komfortowy sposób.
Następnego dnia po operacji haluksów, wyszłam ze szpitala na własnych nogach...
Pobyt w szpitalu przywraca wiarę w skuteczne leczenie haluksa...
Teraz jestem bardzo zadowolona, po haluksach ani śladu, mogę chodzić nawet w paseczkach z gołymi stopami...
