Płaskostopie poprzeczne metatarsalgia

Pacjenci zgłaszający się z powodu płaskostopia poprzecznego podają ból oraz tworzące się modzele okolicy podeszwowej stopy Modzele te mają charakter nawrotowy, pomimo regularnego ich usuwania .Płaskostopiu poprzecznemu może towarzyszyć obrzęk stawów stopy, deformacje przodostopia takie jak paluch koślawy czy palce młotkowate oraz objawy ogólne związane z choroba podstawową np., cukrzycą, łuszczycą.

• zanik poduszeczki tłuszczowej zlokalizowanej tuż pod stawami śródstopnopaliczkowymi
• zapalenie błony maziowej stawów śródstopno - paliczkowych np.. w przebiegu RZS
• neuralgia Mortona
• palce młotkowate, szponiaste
• uszkodzenia płytki stopy stawu śródstopno-paliczkowego z niestabilnością stawu śródstopno-paliczkowego najczęściej palca drugiego
• podwichnięcia w stawach śródstopno-paliczkowych
• zwichnięcia w stawach śródstopno-paliczkowych
• paluchy koślawe z współwystępującą hypermobilnością pierwszej kości śródstopia
• choroby trzeszczek
• złamania zmęczeniowe w obrębie kości śródstopia
• choroby dermatologiczne, np.: łuszczycowe zapalenie stawów
• cukrzyca

Leczenie płaskostopia poprzecznego jest uzależnione od przyczyny. Niestety w większości przypadków zmiany w budowie są nieodwracalne i nawet skuteczne leczenie choroby powodującej płaskostopie poprzeczne , np. cukrzycy nie powoduje zniesienia dolegliwości.

Leczenie możemy podzielić na nieoperacyjne (zachowawcze) do którego zaliczamy:

• indywidualne, ortopedyczne wkładki na płaskostopie poprzeczne unoszące łuk poprzeczny stopy
• ćwiczenia indywidualne rozciągające mięśnie tylnej grupy goleni
• modyfikacja obuwia
• ortezy funkcjonalne stóp poprawiające stabilizację pierwszej kości śródstopia
• leczenie przeciwzapalne zaplenia błony maziowej stawów w tym zabiegi fizykalnej i farmakoterapia
• leczenie choroby podstawowej – cukrzycy, reumatoidalnego zapalenia stawów

Leczenie operacyjne obejmuje:

• techniki chirurgii małoinwazyjnej - MIS- obecnie najczęściej stosowane
• osteotomie kości śródstopia znoszące nadmierne obciążanie stawu np. osteotomia wg Weila, DuVries, Macera
• resekcje głów kości śródstopia stosuje się w znacznie nasilonych objawach choroby
• osteotomie paliczka bliższego
• protezoplastyka stawu śródstopno - paliczkowego całkowita i połowicza (Cartiva)
• korekcja deformacji przodostopia będącego źródłem obniżenia łuku poprzecznego stopy. Zaliczyć należy tutaj operacje korekcji palucha koślawego, palców młotkowatych i szponiastych
• leczenie operacyjne neuralgii Mortona

Ważnym elementem wspierającym szybki powrót do zdrowia pacjenta po operacji płaskostopia poprzecznego jest rehabilitacja. Aby była skuteczna powinna opierać się o następujące założenia:

• należy ocenić stan pacjenta
• należy przygotować indywidualne zalecenia w procesie leczenia pooperacyjnego w zależności od rodzaju zabiegu i przyczyny metarasalgii
• należy dostosować terapię do możliwości pacjenta

Indywidualne ćwiczenia z pacjentem mają na celu:

• poprawę zakresu ruchu w stawach operowanej kończyny dolnej
• poprawę czucia głębokiego
• pracę nad poprawą koordynacji nerwowo - mięśniowej
• zmniejszenie obrzęku (praca na tkankach miękkich, masaż limfatyczny, kinesiotaping)
• korekcję chodu oraz nieprawidłowych nawyków ruchowych
• fizjoterapia

W chirurgii stopy dużym wyzwaniem było i jest nadal zapewnienie pacjentowi bez bólowego przebiegu operacji jak i zminimalizowanie bólu w okresie pooperacyjnym.

W powszechnej opinii funkcjonuje przekonanie o bardzo bolesnym przebiegu pooperacyjnym po operacjach wykonywanych w obrębie stopy a szczególnie po operacji halluxów

Możliwości wyboru znieczulenia do zabiegów wykonywanych w obrębie stopy jest wiele.

Nowoczesna anestezjologia stara się aby tam gdzie to tylko możliwe wykorzystywać techniki znieczulenia regionalnego- od blokad centralnych takich jak znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe w powszechniej opinii znane jako znieczulenia dolędzwiowe, po blokady nerwów obwodowych na różnych poziomach wykonywane pod kontrolą ultrasonografu szczególnie w przypadku operowania jednej stopy.

Możliwość zastosowania danego typu znieczulenia zależy głównie od rozległości operacji i ewentualnych towarzyszących schorzeń .

Ostateczny wybór sposobu znieczulenia jest ustalany z pacjentem w przedoperacyjnej rozmowie kwalifikacyjnej.

Wykorzystanie USG w anestezjologii do przeprowadzania blokad nerwów obwodowych otworzyło drogę do wykonania bardzo precyzyjnych znieczuleń regionalnych.

Nasze wieloletnie doświadczenie doprowadziło do zmiany postępowania okołooperacyjnego, zarówno w kwestii samego znieczulenia jak i w okresie pooperacyjnym.

Znieczulenie nerwów obwodowych w przypadku operacji stopy zwane okołokostkowym oznacza iniekcję środka znieczulającego miejscowego w okolice nerwów na odpowiednim poziomie.

Znieczulenia tego typu są bardzo precyzyjne, ponieważ nerwy odpowiedzialne za czucie bólu są dobrze widoczne w obrazie ultrasonograficznym a podanie leku jest w pełni kontrolowane

Pozwala to znacznie zmniejszyć, lub wręcz odstawić przyjmowane dawki leków przeciwbólowych we wczesnym okresie pooperacyjnym .

Dla bardzo wielu pacjentów jedną z najistotniejszych zalet tego znieczulenia jest zachowanie czucia powyżej stawu kolanowego operowanej nogi a co najważniejsze , że w ten sposób unikamy potrzeby wykonania znieczulenia dolędzwiowego nie zawsze akceptowanego przez chorych.

Kolejną ważną zaleta tego typu znieczulenia jest możliwość bardzo wczesnego rozpoczęcia chodzenia po zabiegu.

W okresie pooperacyjnym podając w regularnych odstępach czasu leki przeciw bólowe pod kontrolą USG w strefę przebiegu nerwów odpowiedzialnych za uczucie bólu zapewniamy pacjentom możliwość przejścia tego okresu w możliwie najbardziej bez bólowy komfortowy sposób.