Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki

Przyczyny

• urazowe –  najczęściej do zwichnięcia rzepki dochodzi podczas urazu bezpośredniego polegającego na uderzeniu/kopnięciu w przyśrodkową (wewnętrzną) część kolana. Dochodzi wtedy do zwichnięcia bocznego rzepki.
• nieurazowe - to różnego rodzaju nieprawidłowości w budowie kończyny dolnej takie jak: nieprawidłowa oś kończyny, uogólniona wiotkość stawów, niedorozwój (dysplazja) stawu rzepkowo-udowego
• Zwichnięcia rzepki można podzielić na jednorazowe (najczęściej ich przyczyną jest uraz), nawrotowe (gdy przyczyna zwichnięcia po urazie nie zostanie wyleczona) oraz nawykowe, najczęściej niezwiązane z urazem. W tym ostatnim przypadku rzepka ulega zwichnięciu bez urazu przy każdym ruchu w kolanie

Objawy

• ból
• obrzęk
• słyszalny trzask w kolanie
• nieprawidłowy obrys kolana wynikający z przemieszczenia rzepki – jeśli rzepka nie ulegnie samoistnemu nastawieniu
• ograniczenie zakresu ruchu wynikające z bólu i obecności krwiaka w kolanie

Diagnostyka

• podstawą postawienia prawidłowego rozpoznania jest właściwie zebrany wywiad lekarski w połączeniu z  badaniem ortopedycznym. Dość często rzepka po urazie ulega samoistnemu nastawieniu.
• pomocnym badaniem dodatkowym jest klasyczne badanie rentgenowskie (rtg) oraz badanie usg
• w przypadku nawrotowych lub nawykowych zwichnięć należy rozszerzyć diagnostykę o zdjęcie rentgenowskie wykonane na tzw. długiej kliszy, a nierzadko o badanie rezonansu magnetycznego (MRI)

Leczenie

• pierwszorazowe, urazowe zwichnięcie rzepki najczęściej wymaga repozycji (jeśli nie doszło do niej samoistnie na miejscu urazu) punkcji stawu w celu ewakuacji krwiaka oraz unieruchomienia kończyny na okres ok. 3 tygodni w ortezie
• w przypadku zwichnięć nawrotowych konieczne jest zazwyczaj leczenie operacyjne w postaci artroskopii. Jej celem jest zrównoważenie sił działających na rzepkę podczas ruchu. Możliwe jest to w zależności od stopnia uszkodzenia struktur kolana, dzięki retinakulotomii (czyli przecięciu jednego z troczków rzepki – jedno z więzadeł rzepki) lub rekonstrukcji uszkodzonego troczka (MPFL)
• w przypadku zwichnięć nawykowych w większości przypadków konieczne jest leczenie operacyjne w postaci rekonstrukcji troczków rzepki, przenoszeniu guzowatości piszczelowej (miejsce przyczepu więzadła rzepki) lub osteotomii korekcyjnych (przecięciu i ponownym zespoleniu kości w kończynie o nieprawidłowej osi)

Postępowanie pooperacyjne

• w większości przypadków pacjenci po artroskopowym leczeniu nawrotowych zwichnięć rzepki mogą opuścić szpital już w 2-3 dobie po operacji
• najczęściej przez 4-6 tygodni poruszają się o kulach łokciowych oszczędzając operowane kolano
• operowana kończyna przez okres ok. 3-6 tygodni zaopatrzona jest ortezę stawu kolanowego
• po zabiegu niezbędna jest profilaktyka przeciwzakrzepowa przez okres ok. 30 dni
• chorzy wypisywani do domu poznają podstawowe sposoby zwalczania obrzęku pooperacyjnego
• po zabiegu chorzy poddawani są intensywnemu programowi rehabilitacji już od pierwszej doby po operacji. Program opracowywany jest indywidualnie dla każdego chorego przez naszych rehabilitantów i ma na celu zrównoważenie bilansu mięśniowego w obrębie mięśni działających na rzepkę
• w przypadku zabiegu osteotomii w pierwszych dniach po zabiegu konieczne jest zastosowanie specjalnego opatrunku gipsowego zapewniającego odpowiednią pozycje kończyny i poruszanie się o kulach łokciowych bez obciążania operowanej kończyny. Następnie możliwe jest doleczenie w ortezie stawu kolanowego